Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, son yıllarda siyasi anlaşmazlıklar, ithalat engelleri ve bölgesel savunma ittifakların gerilime sürüklediği ilişkileri yeni bir doğrultuya kavuşturmak için Çin’e resmi ziyaret gerçekleştirdi.
Bugün Pekin’de Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya gelen Albanese, 7 yıl aradan sonra Çin’i ziyaret eden ilk Avustralya lideri oldu.
Albanese’nin ziyareti, Avustralya’nın 2020’de, Çin’de ortaya çıkan Kovid-19 salgınının kökenlerinin araştırılmasına yönelik bağımsız soruşturma talebinde bulunmasıyla bozulan ilişkilerin normalleşmesine yönelik adımlara yenisini ekledi.
Avustralya Başbakanı, Devlet Başkanı Şi ile görüşmesinde, Çin ekonomisinin istikrarlı büyümesinin ve dünyaya açılmasının Avustralya’nın çıkarına olduğunu belirterek, ikili ilişkilerin istikrarlı şekilde gelişmesi, ekonomik ve ticari ilişkilerin artırılması, temiz enerji, iklim değişikliği ve diğer alanlara işbirliğinin güçlendirilmesi için birlikte çalışmaya hazır olduklarını vurguladı.
İki ülkenin farklı siyasi sistemlere sahip olduğunu, dolasıyla görüş ayrılıklarının bulunabileceği, fakat bunun ilişkileri belirlememesi gerektiğine işaret eden Albanese, “Geniş ortak çıkarları paylaşan Avustralya ve Çin için diyalog ile işbirliği doğru seçim olacaktır.” dedi.
“Asya-Pasifik’in istikrarsızlaştırılmasına karşı uyanık olmalıyız”
Çin Devlet Başkanı Şi de diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yıl dönümünde iki ülkenin bazı sorunların üstesinden geldiği ve “ilişkilerinin yeniden doğru gelişim ve ilerleme doğrultusuna girdiğini” belirtti.
Çin ile Avustralya arasında tarihsel bir husumetin veya temel bir çıkar çatışmasının bulunmadığına dikkati çeken Şi, “Zamanın eğilimini izlemeli, ortak çıkarlardan hareket ederek, iki ülkenin birbirine eşit davrandığı, farklılıklarını koruyarak ortak zemin aradığı ve karşılıklı faydaya dayalı işbirliği yaptığı bir ilişkiyi inşa etmeliyiz.” ifadesini kullandı.
Şi, Asya-Pasifik’te dışlayıcı hizipler oluşturmaya, grup siyaseti ve bloklar arası cepheleşmeye yönelik girişimleri eleştirerek, bu girişimlerin zamanın değişimlerine ayak uydurmaya ve yerkürenin karşı karşıya olduğun sorunlara çözüm bulmaya yarar sağlamayacağını dile getirdi.
Çin lideri, Asya-Pasifik’i istikrarsızlaştırmaya yönelik hamlelere karşı bölge ülkelerinin uyanık olması gerektiğinin altını çizdi.
Avustralya’nın, ABD ve İngiltere ile imzaladığı nükleer denizaltı anlaşması AUKUS ile ABD, Japonya ve Hindistan’la Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) işbirliği yapması Çin tarafından bölgede kendisine karşı kurulan ittifaklar olarak görülmüştü.
İthalat kısıtlamaları kaldırılıyor
Şi, Albanese ile görüşmesinde dünya ekonomisinde istikrarsızlığın, belirsizliğin ve öngörülemeyen faktörlerin arttığını, tüm ülkelerin zorluklarla karşı karşıya olduğuna işaret ederek, “yüksek duvarlı küçük bahçeler kurmanın”, “ekonomik bağları koparmanın” veya “riskleri azaltmak için bağlantısızlaşmanın” korumacı eylemler olduğu, piyasanın ve teknolojik gelişmenin yasalarına ve insan toplumunun ilerleme trendine uymadığını vurguladı.
Albanese de ziyaretinin ilk durağı olan Şanghay’da katıldığı Çin Uluslararası İthalat Fuarının (CIIE) açılışında yaptığı konuşmada, kurallara dayalı serbest ticaretin ülkelerin refahı açısından önemine işaret ederek, “Bölgedeki diğer ekonomiler gibi Avustralya ve Çin de, kurallara dayalı ticaretin sağladığı istikrar ve öngörülebilirlik sayesinde refaha ulaştı.” değerlendirmesinde bulundu.
Albanese’ye Ticaret Bakanı Don Farrell’ın da eşlik ettiği ziyarette, ticaret konuları odaktaydı.
Avustralya’nın Kovid-19 salgınının kökenlerinin araştırılmasına yönelik bağımsız soruşturma yürütülmesi önerisinin ardından Pekin yönetimi, tepki olarak bu ülkeden et ithalatını durdurmuş, arpa ithalatına yüzde 80 gümrük vergisi getirmişti.
Öte yandan Avustralya da iç politikada yabancı müdahalesini önlemeye yönelik çıkardığı yasa ile bazı Çin yatırımlarına karşı tedbirler almış, Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei’in 5G ağ altyapısı kurmasını yasaklamıştı. Buna karşılık Pekin yönetimi de Avustralya ile tüm rutin temaslarını askıya alırken Avustralya’dan sığır eti, şarap, ıstakoz, arpa ve kereste ithalatına yeni kısıtlamalar getirmişti.
Bu dönemdeki ithalat engellerinin Avustralyalı üreticilere maliyetinin 13 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor.
Ticaret Bakanı Farrell, mevkidaşı Vang Vıntao ile görüşmesinde şarap, arpa ve kereste ithalatına uygulanan kısıtlamaların kaldırılmasının ardından deniz ve et ürünlerine yönelik engellerinde en kısa sürede kaldırılmasını beklediklerini bildirdi.
İşçi Partisi iktidarında ilişkilerin yönü değişti
Avustralya’da muhalefetteki İşçi Partisi’nin 21 Mayıs 2022’de düzenlenen federal seçimleri kazanmasının ardından Anthony Albanese liderliğinde kurulan hükümet, Çin ile ilişkilerde Eski Avustralya Başbakanı Scott Morrison liderliğindeki Muhafazakar Parti iktidarının gerilim siyasetinden farklı bir yaklaşımı benimsediği gözleniyor.
Başbakan Albanese, Çin Devlet Başkanı Şi ile Kasım 2022 Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi’nin marjında görüşme gerçekleştirmiş, görüşme iki ülke liderlerinin 6 yıl sonra ilk buluşması olmuştu.
Dışişleri Bakanı Penny Wong’un Aralık 2022’deki Pekin ziyareti de iki ülke ilişkilerini onarmaya yönelik çabanın işaretlerini vermişti.
